DHA beyin ve göz sağlığı açısından en güçlü destekçidir. Beyin ve göz sağlığının en büyük destekçisi DHA, gri maddenin yapı taşı olarak zihinsel berraklıktan görüş keskinliğine kadar yaşamın her evresinde hayatı rol oynuyor. Yeterli alımı, yaşlanmayı yavaşlatıp zihinsel canlılığı korumayı mümkün kılıyor.
Müthiş bilişsel becerilere sahip, düşünen, akıl yürüten, hızlıca planlar yapıp, “Tamam, bunu yaparım” diye karar verebilen, öğrendiği bilgiyi depoladıkça özgüveni artıp yeni fikirlerle yeni hedeflere koşabilen insan; yıllar içinde beyninde bulunan gri madde olarak adlandırılan sinir hücre ağlarının bulunduğu bölgenin hücresel ve metabolik süreçlerle hasarlanmasıyla sahip olduğu bilişsel işlevi kaybediyor. Artan sinir hücre kayıpları ve oluşan iletişim bozukluklarıyla eskisi gibi hızlı düşünemiyor, harekete geçemiyor.
Yaş daha da artıkça gri madde daha da küçülüp büzülmesiyle kişi artık verilen bilgiyi alamıyor, bilgiyi hafızada tutamıyor ve hafızadan tekrar çıkartamadığı için hareket ve iletişime geçmeyi tamamen unutmuş bir insan haline geliyor.
Yaşlanan beyin hastalıklarının önlenebilmesi ve geriye çevrilebilmesi, sağlıklı ve uzun yaşam isteyen toplum sağlığı için çözüm bekleyen çok önemli konudur. Alzheimer (AD) ve demans gibi yaşlanmış beyin hastalıklarında beyin yapısı birçok çalışma ile incelenmiş, gri maddenin küçüldüğü ve gri maddenin %35-40’ını oluşturan DHA (dokosaheksaenoik asit) omega-3 yağ asidinin de çok azalmış olduğu tespit edilmiştir. Bir AD çalışmasında, DHA’daki azalmanın yüzde 50 olduğu fark edilmiştir. Başka bir çalışmada yüksek DHA tüketen hastalarda, düşük miktarda DHA tüketenlere kıyasla AD gelişme riskinin daha düşük olduğu bildirilmiştir. Yine yapılan iki çalışmada düşük DHA düzeylerinin yaşamın ilerleyen dönemlerinde AD geliştirme riskini artırdığı bulunmuştur.
Beyin sağlığında omega-3’ler beyin hücrelerinin yapısını koruyarak bilişsel işlemlerin varlığını sürdürebilmesinde hayati önem taşırlar. DHA (Dokosa Heksaenoik Asit) beyinde bulunan en baskın omega-3 yağ asitidir.
SAĞLIKLI BEYİN İÇİN BOL DHA GEREKLİ
Beyinde kendi üzerine katlanmış kıvrımlı gri madde zihinsel işlevler, hafıza, duygu, harekete geçmede temel işlem gören merkezdir. DHA omega-3’ü yönünden çok zengindir. DHA, gri maddenin, mebran fosfolipidlerinin ve sinaptik mebranların yapısında yer alır.
Beyin ve göz sağlığında DHA’nın önemi
Beyin sağlığına yönelik birçok çalışma ile DHA dikkatleri üzerine çekmiştir. İnsanın anne karnından başlayan yaşam hikayesinde, DHA alımıyla görmenin keskinleştiği, erken hafıza ve öğrenme eksikliklerinin iyileşebileceği ve bilişsel yaşlanmayı azaltabileceği vurgulanmıştır.
Daha iyi bilgi işleme ve problem çözmeyi sağlar.
Öğrenmeyi sağlayıcı dikkat ve konsantrasyon süresi artırır.
Zihinsel berraklık ve duygusal iyiliği destekler.
Görüş keskinliğini sağlar.
BDNF (Brain Derived Neurotrophic Factor)’i artırır.
Sinir hücrelerinin büyüme hormonu gibi görev üstlenen BDNF üretiminde kilit rol oynar. DHA ile zengin diyetle BDNF üretimi artırılarak, hasarlanmış sinir hücrelerinin tamiri sağlanır. Sinir hücre ölümleri engellenir.
Beyin ve göz sağlığı gelişimi anne karnında başlar
Dünyaya gelecek bebeğin bilişsel gelişimi ve görüş keskinliğini sağlamak için anne adayı hamilelik döneminde DHA omega-3 yağ asidi yönünden zengin beslenmelidir. Özellikle hamileliğin son üç ayında anneden bebeğe aktarılan DHA ile optimal nöron gelişimi sağlanarak, gri maddenin oluşumu 29’uncu haftada tamamlanır. Doğan bebekte, gri madde hacim ve yoğunluk kazanması devam ettiği için beslenme DHA açışından yine yüksek tutulmalıdır. Gri maddenin hacmi çocukluğun 8. yılına kadar artarken yoğunluğun artması kişi 20 yaşına gelinceye kadar devam eder. Yoğunluk artışı ile beyin yüksek işleme hızı ve ileri bilişsel beceriler kazanır.
Otizm spektrum bozukluğu (ASD) ve Dikkat eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) gibi nörogelişim bozuklukları olan çocuklarla yürütülen çalışmalarda yine DHA seviyelerinin düşüklüğü tespitlenmiştir. DEHB çocuklara DHA verilerek dikkat eksikliği, hiperaktivite, dürtüsellik, duygusal ve davranışsal sorunlarda azalma görülmüştür.
Görüş keskinliğine ulaşmada DHA şart
Retinanın ışığa duyarlı kısmındaki fotoreseptörler DHA açısından olağanüstü zengindir. Görsel sinyal iletimine aracılık eder. Göz sinir hücre hasarlarına karşı koruyucu yanıt oluşturarak ölümlerini engeller. Yeterli DHA olmadan, retinanın yapısal bütünlüğü ve işlevi bozulur. Yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) okuma ve araba kullanma gibi aktiviteler için keskin görüşten sorumlu olan makulayı etkileyen bir hastalıktır. Yapılan çalışmalarla hastalara verilen DHA takviyesiyle AMD gelişme riskinin azalacağı tespit edilmiştir.
DHA omega-3 ile yaşam sağlıkla başlar sağlıkla devam eder. Beslenmemize ihtiyacımıza yönelik doz ve süreçte ilavesiyle işleyen beyinle keskin görebilen gözlerin yaşlanması mümkün mü? Sorumu kendim yanıtlamak istiyorum: “Tabii ki HAYIR”
Sağlıkla kalın,
Uzm. Ecz. Funda Figen Şirin Bal
OTC Plus Kasım Aralık 2025 sayımızı online olarak buradan inceleyebilirsiniz.
Beyin ve göz sağlığınızı korumak için DHA açısından zengin beslenmeyi yaşam rutininize eklemeyi unutmayın.
