İkigai Felsefesi Uzun ve Sağlıklı Bir Yaşamın Sırrı

Japonya’da, özellikle büyükşehirlerde çalışanlar için iş günü genellikle oldukça stresli başlar. Metrolara doluşmuş, işe giden kalabalık bir sushi’de sıkıca birbirine yapışmış pirinç tanelerini andırdığı için, bu ruh haline “sushi-zume” adı da verilir. Ancak Japonya’da çalışanların yaşadığı stres bununla sınırlı değil. Ülkede sıkı hiyerarşik kurallar ve vahşi çalışma kültürü gereği birçok kişi, uzun saatler boyunca ofisten çıkamıyor. Yoğun mesai çok yaygın ve evlerine son trenle gece yarısı dönen kalabalıklar, insanların alışkın olduğu bir görüntü. Sihirli sözcük, Japonların İkigai felsefesi olabilir. İkigai, doğrudan başka bir dile çevrilemeyen ancak yaşamda mutluluğu bulma fikri etrafında şekillenen bir felsefe. Aslen İkigai, pek çok insan için sabah kalktıklarında onlara güne devam etme gücü veren şey olarak da tanımlanabilir. İkigai, Batılı ülkelerde bilinen dört çemberli Venn diyagramı ile de ilişkilendiriliyor. Venn diyagramı, birbiri ile kesişen dört başlıktan oluşuyor: Yapmayı sevdikleriniz, yaparken başarılı olduklarınız, dünyanın ihtiyacı olan ve size para kazandırabilecek olanlar. Japonlar için ise bu felsefe biraz daha farklı. Bir kişinin “İkigai’si” geliri ile bağlantılı olmak zorunda değil. Hatta Japonya’da 2010 yılında, 2 bin kişiyle yapılan bir araştırmaya göre, katılımcıların yalnızca yüzde 31’i iş hayatını kendi “İkigai’leri” olarak tanımlamış. Elbette bir kişinin yaşamına anlam katan şey işi olabilir ama bununla sınırlı da değil.

2001’de İkigai üzerine yapılan araştırmayı yürütenlerden Toyo Eiwa Üniversitesi Klinik Psikoloji Profesörü Akihiro Hasegawa, bu kavramın günlük hayatta Japoncanın bir parçasına dönüştüğünü söylüyor. İkigai, iki ayrı kelimeden oluşuyor. İki: Yaşam, Gai: Değer ya da önem. İkigai, size şu anda kendinizi mutsuz da hissetseniz, geleceğe umutla bakabileceğiniz bir anlayış sunuyor. Japonya, dünyada yaşam süresi en uzun olan ülkelerin başında geliyor. Japonya’da resmi verilere göre kadınlar için yaşam süresi 87, erkekler için ise 81. Peki, İkigai felsefesi de buna katkıda bulunuyor mu?

Dünyada ortalama ömrün en uzun olduğu ülkeleri ziyaret eden ve toplumları inceleyen yazar Dan Buettner, öyle olduğunu söylüyor. Dan Buettner, “mavi bölgeler” olarak adlandırdığı yaşam süresinin uzun olduğu yerlerden biri olan Japonya’daki Okinawa Adası’nı örnek veriyor; burada beslenme şeklinin yanında İkigai’nin de insanların daha uzun yaşamasında büyük rol oynadığını vurguluyor. Buettner, bu adada yaşlılığın kutlandığı ve yaşlıların da daha genç kuşaklara bilgi birikimlerini ve yaşam deneyimlerini aktarma sorumluluğu hissettiğini belirtiyor. Bu da kendi yaşamlarının dışındaki yaşamlara dokunmalarını sağlıyor, bir yaşam amacı da sunuyor. Sardunya adaları ve Kosta Rika’daki Nicoya Yarımadası’nda da durumun benzer olduğunu kaydeden Buettner, bizlere üç adet liste yapmamızı öneriyor: Değerlerimiz; yapmayı sevdiklerimiz, iyi yaptıklarımız. Bu üçünün kesiştiği yer de sizin İkigai’niz oluyor.

Japonya da bireylerin kendisini yaşam içeresinde daha mutlu olmasını sağlayacak ikigai felsefesinden bahsettim. Bu dış etkenler olmadan hayatın rutin gittiği bir ülke için geçerli. Biraz kişisel gelişim yöntemi. Ülkemiz de iç huzur için kendi ikigai’mizi oluşturabiliriz. Aslında ikigai felsefesin de tüm yaşamı unutturacak zevk alacağın kısaca kendi fişini çekebileceğin bir uğraş edinmek. O uğraşla vakit geçirirken, tüm hayatın stresini ve koşuşturmacasını unutmak.  Peki, güzel ülkemiz de bu mümkün mü?

Çocuklarımın boş zamanı olmasın diye ona da gitsin buna da gitsin dediğim, kurs ücretleri de kazancımı pek etkilemezken, şimdi yazdıracağımız bir kursun ücretinin kırk defa düşünmeye başladık. İkigai felsefesi güne bir umutla uyanmaktır. Canım ülkemde sabah uyandığımız da hayvan katliamları, çocuk ölümleri, kadın cinayetleri ve herkese bir gün lazım olacak adaletin yok olması haberleriyle karşılaşıyoruz. Böyle bir ortamda umutlarımız da tükenmek üzere. Vesselam bu zor ortamda herkesin kendi ikigai’sini bulma dileğiyle.