İltihaplı romatizmaların tedavisinde sıklıkla başvurulan kortizon ile ilgili halk arasındaki zararlı olduğuna dair inanış oldukça yaygın. Bu hastalıkların birçoğunun özellikle alevlenme dönemlerinde kullanılan kortizonun fayda ve zararlarını Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi, İç Hastalıkları ve Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Soy ile konuştuk.
Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi, İç Hastalıkları ve Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Soy, her ilaç gibi kortizonun da gereksiz yere kullanıldığında zararlı olabileceğini söyledi. Ancak bazı hastalıklarda kortizon kullanılmadığı takdirde hastanın, daha fazla zarar görebildiğini dile getiren Prof. Dr. Mehmet Soy, örnekler vererek konuya açıklık getirdi. Soy, şöyle devam etti: “Hastanın aktif iltihaplı romatizması var ya da böbrek, beyin ya da diğer bir organı tutulmuşsa kortizonu, vermezsek hastanın eklemlerde hatta iç organlarında zarar görmesi söz konusu olabilir. Aktif iltihaplı romatizmaların baskılanmasında kortizon sıklıkla kullandığımız bir ilaçtır. Önemli olan bu ilacı kontrolsüz kullanmamaktır. Romatizma dışında başka birçok hastalıkta da kortizon gerekli olursa kullanılabilir.”
“Uzun süreli kullanımlarda kan basıncı, kan şekeri yükselebilir”
Prof. Dr. Mehmet Soy, kortizonun vücudumuzda böbreküstü bezlerinden salınan bir hormon olduğunu kaydederek, karbonhidratlar, lipitler (kolesterol), protein metabolizması ve bağışıklık sistemi başta olmak üzere hemen tüm sistemler üzerine etkili olduğunu belirtti. Uzun süreli kullanımda başta tansiyonda ve kan şekerinde yükselme, göz içi basıncında artış (glokom) ve katarakt oluşumu, enfeksiyonlara yatkınlık, kemiklerde osteoporoz, yatkın olan kişilerde osteonekroz, potasyumda düşme, varsa psikozda alevlenme gibi yan etkilerinin olabileceği uyarısında bulundu. Bu ilaçları mümkün olan en az dozda vermeye ve hastalık aktivitesi elverirse en kısa sürede kesmek için uğraştıklarını dile getiren Soy, “Ancak bazı hastalarımızda ise daha uzun süreli kullanmak gerekebilir. Bunu hekim belirleyecektir. Gerekli olduğunda gebelikte ve emzirirken de -hekime danışarak- kullanılabilir” açıklamasını yaptı.
Kortizonlu ilaç kullanırken dikkat edilmesi gereken genel kurallar:
Prof. Dr. Mehmet Soy, kortizonun hekim tarafından başka şekilde önerilmemişse sabahları tek doz ve sabah saat sekizden önce ya da gece geç saatlerde alınmasını önerdi. Doktorun önerdiği şekilde kullanılması ile zararlarının en aza indirilebileceğini hatırlatan Soy, kortizonlu ilaç kullanırken dikkat edilmesi gereken genel kurallar hakkında şu şekilde bilgi verdi: “Doktorunuzun önerilerine uyun. Tuzlu yemeyin. Yağlı, şekerli ve unlu gıdaları azaltın, proteinden daha yüksek beslenin. Muz, kayısı gibi potasyum yönünden zengin narenciye grubu meyveler tüketin. Yoğurt gibi kalsiyum yönünden zengin gıdalar ile beslenin. Yürüyüş gibi sporlar yapın. Enfeksiyonlardan korunun. Hekiminize danışarak Vitamin D ve kalsiyum desteği alabilirsiniz. Aralıklı tansiyon ölçümünüz ve göz muayenenizi de aksatmayın.”
